psychologytoday اعلام شد: «عصب‌شناسان به این نتیجه رسیده‌اند که خواندن رمان می‌تواند کارکرد ذهن را در سطوح مختلف افزایش دهد». آزمایش‌های جدیدی بر مبنای تأثیر خواندن داستان روی ذهن در دانشگاه «اموری» در ایالت «آتلانتا» صورت گرفته و مقاله‌ای نیز در این زمینه با عنوان «تأثیرات بلندمدت و کوتاه‌مدت رمان بر اتصالات مغز» اخیرا در مجله تخصصی «اتصال‌های مغز» به چاپ رسیده است. جالب است بدانید خواندن داستان توانایی خواننده در همذات‌پنداری را با افراد افزایش میدهد و قدرت تخیل را چنان دچار انعطاف‌پذیری میکند که گویی در حال ورزش‌دادن عضلات خود در باشگاه باشید.
البته اگر وقت خواندن کتاب را ندارید زیاد خودتان را سرزنش نکنید؛ طبق آمار ٤٢ درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاه پس از اتمام تحصیل اصلا کتاب نمی‌خوانند. طبق آماری مشابه، افراد به دلایل مختلف داستان می‌خوانند. عده‌ای به مشاهده اتفاقات شخصی فردی دیگر علاقه دارند، گروهی مشاهده عقاید و اتفاقات جدید در داستان برای آنها جذابیت دارد و گروه سوم معتقدند داستان این فرصت را به آنها میدهد تا زندگی را در نقش فرد دیگری تجربه کنند.
یکی دیگر از فواید خواندن داستان این است که اگر پدر فرزندی شش‌ساله باشید، میتوانید اتفاقات کودک شش‌ساله را تجربه کنید و از نقش عادی خود در زندگی دور شوید و پس از بازگشت از دنیای کتاب نقش اصلی خود را بهتر ایفا کنید.
به گزارش ایبنا «گرگوری برنز»، عصب‌شناس و استاد دانشگاه که رهبری این تحقیق را برعهده داشت، می‌گوید: «تغییرات عصب‌شناختی در مغز نشان داده خواندن رمان توانایی انتقال جسمی افراد به جسم شخصیت اصلی داستان را دارد و توانایی گذاشتن خود جای فردی دیگر قدرت تئوری ذهن را افزایش میدهد».
وی می‌افزاید: «داستان، زندگی ما را شکل داده و در بعضی موارد نمایانگر شخصیت یک فرد است. هدف ما درک چگونگی ورود داستان به مغز و کارکرد آن است».
عصب‌شناسان خواندن رمان را به داستان کوتاه ترجیح میدهند، چون طول و عمق رمان به خواننده اجازه میدهد در محرک‌های گوناگون ذهنی شرکت کنند و تحریکات ذهن را در زمانهای متفاوت بسنجند.
درنهایت طبق این تحقیق خواندن داستان «تئوری ذهن» و «شناخت تخیلی ذهن» را بهبود می‌بخشد. «برنز» در پایان تحقیق نتیجه می‌گیرد که خواندن رمان شبکه‌های مغز را حتی برای چند روز بار دیگر شکل میدهد و این شکل‌سازی برای کودکان بسیار حیاتی است. بنابراین کتاب بخوانید و فرزندانتان را به کتابخوانی تشویق کنید.
اگر در این شب خواستید از این فراخوان کتابخوانی در شب یلدا استقبال کنید، میتوانید از فهرست لاک‌پشت پرنده، فهرست کتابهای برتر شورای کتاب کودک و اسامی نامزدهای جایزه گوزن زرد هم کمک بگیرید. دو، سه نفر از داوران لاک‌پشت پرنده هم پیشنهاد‌هایی داشته‌اند مثلا شکوه حاج‌نصرالله چنین مطرح کرده است: «در شب یلدا، شب تولد خورشید، شب نوزایی خوب است گفت‌وگویی درباره تنوع زیستی ایران داشته باشیم که در تهدید است. جانوران از جمله یوزپلنگ بخشی از این تنوع زیستی‌اند که در حال انقراض‌اند. پیشنهاد دارم در شب یلدا «فریاد یوزپلنگ» ایرانی را بشنویم».
فریاد یوزپلنگ را «علی گلشن» نوشته و نشر نظر منتشر کرده است.
اما فهرست کتابهای جذاب برای این شب مهم می‌تواند طولانی باشد؛ مثلا کتاب «اندازه همه گیلاس‌ها دوستت دارم» نوشته علی‌اصغر سیدآبادی در نشر چکه هم می‌تواند کتاب جذابی باشد، آن هم در دنیای امروز که دوست‌داشتن یک مهارت است. حتی با این نگاه که در نهاد هر کودکی عشق به دنیا و دوست‌داشتن وجود دارد، آموزش این مهارت که دنیای اطراف را فارغ از رنگ، نژاد و تعصب دوست بدارند، ضروری است، همین‌طور کتاب «ننه سرما و شهر خواب‌زده» نوشته آتسا شاملو با تصویرگری محمدعلی بنی‌اسدی و چاپ شده در انتشارات به‌نشر، یا میتوانید از فهرستی که اخیرا در گاردین درباره آثار ایرانی کودک منتشر شده، نیز استفاده کنید و کتابهای احمدرضا احمدی برای کودکان را هرکدامشان را که دوست داشتید، انتخاب کنید و بخوانید. در این روزگار که حجم زیادی مطلب درباره شیوه‌های مختلف پخت‌وپز و تزیین سفره‌ها برای شب یلدا منتشر میشود و تصاویر انواع ژله‌ها و دسرها و تزیین هندوانه و انار در هر صفحه‌ای در دنیای مجازی و واقعی دیده میشود، در روزهایی که شکل‌های مختلف تزیین شکلات و ذرت بوداده برای سفره یلدا پیشنهاد میشود، فراخوان کتابخوانی می‌تواند اتفاقی جالب باشد. تجربه‌ای که میتوانید حداقل ١٥ دقیقه کودکانتان را در آغوش بگیرید و با هم لحظه‌ای خوش را داشته باشید.
- شهریور ۱۳۹۹ (۱)
- مرداد ۱۳۹۹ (۱)
- تیر ۱۳۹۹ (۲)
- تیر ۱۳۹۸ (۲)
- ارديبهشت ۱۳۹۸ (۳)
- فروردين ۱۳۹۸ (۴)
- اسفند ۱۳۹۷ (۲)
- بهمن ۱۳۹۷ (۴)
- دی ۱۳۹۷ (۳)
- آذر ۱۳۹۷ (۵)
- آبان ۱۳۹۷ (۴)
- مهر ۱۳۹۷ (۵)
- تیر ۱۳۹۷ (۳)
- خرداد ۱۳۹۷ (۵)
- ارديبهشت ۱۳۹۷ (۳)
- فروردين ۱۳۹۷ (۸)
- اسفند ۱۳۹۶ (۴)
- بهمن ۱۳۹۶ (۱۰)
- دی ۱۳۹۶ (۶)
- آذر ۱۳۹۶ (۱۴)
-
۹۹/۰۴/۲۴نقد کتاب شازده کوچولو
-
۹۸/۰۴/۱۱نقد بوف کور صادق هدایت
-
۹۸/۰۴/۱۱نقد کتاب «ملت عشق» و «کیمیا خاتون»
-
۹۸/۰۲/۰۴نقدی بر رمان کیمیا خاتون
شب یلدا را با کتاب روشن کنیم!
تاریخچه و آداب و رسوم شب یلدا
از گذشته تا به امروز با آداب و رسوم مخصوص...
شب یلدا و جشن هایی که در این شب برگزار می شود، یک سنت باستانی است از زمانهای گذشته تا به امروز در میان ایرانیان مرسوم بوده است.
شب یلدا
این شب به زمان بین غروب آفتاب از 30 آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) اطلاق می شود. ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن می گیرند. این شب در نیم کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیش تر و طول شب کوتاه تر می شود.
نام
واژهٔ یلدا ریشهٔ سریانی دارد و به معنای ولادت و تولد است. منظور از تولد، ولادت خورشید (مهر/میترا) است. رومیان آن را ناتالیس آنایکتوس یعنی روز تولد مهر شکست ناپذیر می نامند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام میلاد اکبر نام برده و منظور از آن را میلاد خورشید دانسته است.
تاریخچه جشن
یلدا و جشن هایی که در این شب برگزار می شود، یک سنت باستانی است. مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل می داد و در طول سال با سپری شدن فصل ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیت های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.
آنان ملاحظه می کردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند می شود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می توانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش اند. مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی - هند و اروپایی، دریافتند که کوتاه ترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب ها کوتاهتر می شوند، از همین رو آنرا شب زایش خورشید نامیده و آنرا آغاز سال قرار دادند. بدین سان در دوران کهن فرهنگ اوستایی، سال با فصل سرد شروع می شد و در اوستا، واژه Sareda, Saredha «سَرِدَ» یا «سَرِذَ» که مفهوم «سال» را افاده می کند، خود به معنای «سرد» است و این به معنی بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است. در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی، ص 255، از روز اول دی ماه، با عنوان خور نیز یاد شده است و در قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است. در برهان قاطع ذیل واژه «یلدا» چنین آمده است:
یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جَدی و آخر قوس باشد و آن درازترین شب هاست در تمام سال و در آن شب و یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل می کند و گویند آن شب به غایت شوم و نامبارک می باشد و بعضی گفته اند شب یلدا یازدهم جدی است.
مراسم شب یلدا
تاریکی نماینده اهریمن بود و چون در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمنی بیشتر می پاید، این شب برای ایرانیان نحس بود و چون فرا می رسید، آتش می افروختند تا تاریکی و عاملان اهریمنی و شیطانی نابود شده و بگریزند، مردم گرد هم جمع شده و شب را با خوردن، نوشیدن، شادی و پایکوبی و گفتگو به سر می آوردند و خوانی ویژه می گستردند، هرآنچه میوه تازه فصل که نگاهداری شده بود و میوه های خشک در سفره می نهادند. سفره شب یلدا، «میَزد» نام داشت و شامل میوه های تر و خشک، نیز آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان، لُرک که از لوازم این جشن و ولیمه بود، به افتخار و ویژگی «اورمزد» و «مهر» یا خورشید برگزار می شد.در آیین های ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی می گستردند که بر آن افزون بر آلات و ادوات نیایش، مانند آتشدان، عطردان، بخوردان، برسم و غیره، برآورده ها و فرآورده های خوردنی فصل و خوراک های گوناگون، خوراک مقدس مانند «می زد» نیز نهاده می شد.
ایرانیان گاه شب یلدا را تا دمیدن پرتو پگاه در دامنهٔ کوه های البرز به انتظار باززاییده شدن خورشید می نشستند. برخی در مهرابه ها (نیایشگاه های پیروان آیین مهر) به نیایش مشغول می شدند تا پیروزی مهر و شکست اهریمن را از خداوند طلب کنند و شب هنگام دعایی به نام «نی ید» را می خوانند که دعای شکرانه نعمت بوده است. روز پس از شب یلدا (یکم دی ماه) را خورروز (روز خورشید) و دی گان؛ می خواندند و به استراحت می پرداختند و تعطیل عمومی بود (خرمدینان، این روز را خرم روز یا خره روز می نامیدند).خورروز در ایران باستان روز برابری انسان ها بود در این روز همگان از جمله پادشاه لباس ساده می پوشیدند تا یکسان به نظر آیند و کسی حق دستور دادن به دیگری نداشت و کارها داوطلبانه انجام می گرفت نه تحت امر. در این روز جنگ کردن و خونریزی حتی کشتن گوسفند و مرغ هم ممنوع بود این موضوع را نیروهای متخاصم با ایرانیان نیز می دانستند و در جبهه ها رعایت می کردند و خونریزی به طور موقت متوقف می شد و بسیار دیده شده که همین قطع موقت جنگ به صلح طولانی و صفا تبدیل شده است. در این روز بیشتر از این رو دست از کار می کشیدند که نمی خواستند احیاناً مرتکب بدی شوند که آیین مهر ارتکاب هر کار بد کوچک را در روز تولد خورشید گناهی بسیار بزرگ می شمرد. ایرانیان به سرو به چشم مظهر قدرت در برابر تاریکی و سرما می نگریستند و در خورروز در برابر آن می ایستادند و عهد می کردند که تا سال بعد یک سرو دیگر بکارند.
جشن یلدا و عادات مرسوم در ایران
ایرانیان نزدیک به چند هزار سال است که شب یلدا آخرین شب پاییز را که درازترین و تاریکترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار می مانند و در کنار یکدیگر خود را سرگرم می دارند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی روحیهٔ آنان را تضعیف نکند و با به روشنایی گراییدن آسمان به رخت خواب روند و لختی بیاسایند.
در آیین کهن، بنابر یک سنت دیرینه آیین مهر شاهان ایرانی در روز اول دی ماه تاج و تخت شاهی را بر زمین می گذاشتند و با جامه ای سپید به صحرا می رفتند و بر فرشی سپید می نشستند. دربان ها و نگهبانان کاخ شاهی و همهٔ برده ها و خدمت کاران در سطح شهر آزاد شده و به سان دیگران زندگی می کردند. رئیس و مرئوس، پادشاه و مردم عادی همگی یکسان بودند. البته درستی این امر تایید نشده و شاید افسانه ای بیش نباشد. ایرانیان در این شب باقی مانده میوه هایی را که انبار کرده بودند به همراه خشکبار و تنقلات می خوردند و دور هم گرد هیزم افروخته می نشستند تا سپیده دم بشارت روشنایی دهد زیرا به زعم آنان در این شب تاریکی و سیاهی در اوج خود است. جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می شود. متل گویی که نوعی شعرخوانی و داستان خوانی است در قدیم اجرا می شده است به این صورت که خانواده ها در این شب گرد می آمدند و پیرترها برای همه قصه تعریف می کردند. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبهٔ نمادی دارند و نشانهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند، این میوه ها که اغلب دانه های زیادی دارند، نوعی جادوی سرایتی محسوب می شوند که انسان ها با توسل به برکت خیزی و پردانه بودن آنها، خودشان را نیز مانند آنها برکت آور می کنند و نیروی باروی را در خویش افزایش می دهند و همچنینانارو هندوانه با رنگ سرخشان نمایندگانی از خورشید در شب به شمار می روند. در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پُری آن، آینده گویی می کنند.
شب یلدا
استان آذربایجان (شرقی و غربی)
در خطهٔ شمال و آذربایجان رسم بر این است که در این شب خوانچهای تزیین شده به خانهٔ تازه عروس یا نامزد خانواده بفرستند. مردم آذربایجان در سینی خود هندوانه ها را تزئین می کنند و شال های قرمزی را اطرافش می گذارند. درحالی که مردم شمال یک ماهی بزرگ را تزئین می کنند و به خانهٔ عروس می برند.
استان مازندران
در مازندران شب یلدا بسیار با اهمیت و گرامی داشته می شود. در این شب همه مردم به خانه پدر بزرگها و مادر بزرگها رفته و ضمن دور هم نشینی و خواندن فال حافظ و فردوسی خوانی به خوردن تنقلات و میوه جات خصوصا" انار و هندوانه و ازگیل می پردازند و با خوردن و نوشیدن و شنیدن صحبتها و داستان های بزرگترها شب را به صبح می رسانند و معتقدند که صبح بعد از یلدا روز پیروزی خورشید بر سیاهی و تاریکیها است.
استان فارس
سفرهٔ مردم شیراز مثل سفرهٔ نوروز رنگین است. مرکبات و هندوانه برای سرد مزاج ها و خرما و رنگینک برای گرم مزاج ها موجود است. حافظ خوانی جزو جدانشدنی مراسم این شب برای شیرازی هاست. البته خواندن حافظ در این شب نه تنها در شیراز مرسوم است، بلکه رسم کلی چله نشینان شده است.
استان همدان
همدانی ها فالی می گیرند با نام فال سوزن. همه دور تا دور اتاق می نشینند و پیرزنی به طور پیاپی شعر می خواند. دختر بچه ای پس از اتمام هر شعر بر یک پارچه نبریده و آب ندیده سوزن می زند و مهمان ها بنا به ترتیبی که نشسته اند شعرهای پیرزن را فال خود می دانند. همچنین در مناطق دیگر همدان تنقلاتی که مناسب با آب و هوای آن منطقه است در این شب خورده می شود. در تویسرکان و ملایر، گردو و کشمش و مِیز نیز خورده می شود که از معمولترین خوراکی های موجود در ابن استان هاست.
استان خراسان
در شهرهای خراسان خواندن شاهنامهٔ فردوسی در این شب مرسوم است. یکی از آیین های ویژه شب یلدا در استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی برگزاری مراسم «کف زدن» است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به «بیخ» مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام «تغار» می ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته ای از چوب های نازک درخت انار به نام «دسته گز» مایع مزبور را آنقدر هم می زنند تا به صورت کف درآید و این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور کف کند. کف آماده شده با مخلوط کردن شیره شکر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می شود. در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کف ها با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر شادی و نشاط را به جمع مهمانان می افزایند.
استان اردبیل
در اردبیل رسم است که خانواده ها شب یلدا دور هم جمع می شوند و تا پاسی از شب با هم شب نشینی می کنند.هنداونه.انار.پرتقال.تخمه.ماهی پلو و... از جمله خوراکی هایی است که در استان اردبیل مرسوم هست.
خوراکی ها
انار و هندوانه جزو مهم ترین ملزومات شب یلدا هستند. همچنین اجیل شب یلدا نیز در ایران طرفدار بسیاری را دارد .
کشاورز بی‌سوادی که در یک شب حافظ کل قرآن شد
کربلایی کاظم در سال 1300 هجری قمری در روستای ساروق اراک بدنیا آمد و در همان روستا هم زندگی می‌کرد. سواد خواندن و نوشتن نداشت که داستان حافظ قرآن شدن او در دوران جوانیش اتفاق افتاد.
او در روستا مشغول کار کشاورزی بود، در آن سال یک روحانی جهت تبلیغ و بیان احکام حلال و حرام به روستا آمده بود و در منبر و سخنرانی خود از خمس و زکات، مسائلی را گفت و توضیح داد که کسانی که گندم و جو و... آنها به حد نصاب برسد و زکات و حق فقرا را ندهند، مالشان مخلوط به حرام میشود و اگر با عین پول آن گندم‌های زکات نداده، خانه یا لباس تهیه کنند، با آن لباس و در آن خانه نمازشان باطل است، مسلمان واقعی باید به احکام الهی و حلال و حرام توجه کند و اهمیت دهد و زکات مالش را بدهد.
(کربلایی) کاظم چون می‌دانست، صاحب زمینی که در آن کار میکند، مقید به پرداخت زکات و حق فقرا نیست، به این فکر فرو رفت که پس مال او مخلوط به حرام و زندگی او با پول حرام مخلوط یا شبهه‌ناک است. این مسئله را با صاحب زمین، در میان گذاشت و از او خواست تا او زکات مالش را پرداخت کند ولی او زیر بار نرفت.
از این رو کاظم تصمیم گرفت از آن روستا هجرت کرده و درجای دیگر مشغول کار شود که اجرت او حلال و پاک باشد. چند سالی خارج از آن روستا به فعالیت پرداخت تا این که از او خواستند به روستای خود برگردد.
به روستا برگشت و زمینی با مقداری گندم در اختیارش گذاشتند تا خودش مستقل کشاورزی کند، او همان سال اول نصف آن گندم را به فقرا داد و نصف دیگر را در زمین کاشت و خدا به زراعت او برکت داد، به حدی که بیش از معمول برداشت کرد و از همان سال بنا گذاشت که نیمی از برداشت خود را به فقرا بدهد و (با اینکه مقدار زکات یک دهم و یا یک بیستم است) هر ساله نصف محصول خود را به فقرا و مستمندان می‌داد.
یک سال هنگام برداشت محصول، پس از چند روز که خرمنش را کوبیده بود که مشغول باد دادن خرمن شد تا کاه آن جدا شود.
نزدیک ظهر شد، باد متوقف و هوا گرم شد و نتوانست به کار خود ادامه دهد، مجبور شد به خانه برگردد. در راه یکی از فقرای روستا به او میرسد و می‌گوید: امسال از محصولت چیزی به ما ندادی و ما را فراموش کردی!
کاظم به او می‌گوید: خیر! فراموش نکردم ولی هنوز نتوانستم محصولم را جمع کنم. او خوشحال میشود و به طرف ده می‌رود اما کاظم دلش آرام نمیگیرد و به مزرعه برگشته، مقداری گندم با زحمت زیاد جمع آوری میکند تا برای آن فقیر ببرد.
قدری علوفه برای گوسفندانش می‌چیند و گندم‌ها و علف‌ها را بر دوش می‌گذارد و روانه دهکده میشود. به باغ امامزاده مشهور به هفتاد و دو تن که محل دفن چند امامزاده است، میرسد. برای استراحت روی سکویی کنار درِ باغ امامزاده می‌نشیند و گندم و علوفه را گوشه‌ای می‌گذارد و به فکر فرو می‌رود.
چند لحظه بعد دو جوان بسیار زیبا و جذاب را می‌بیند که به طرف او می‌آیند و وقتی به او می‌رسند، می‌گویند: کاظم! بیا برویم در این امامزاده فاتحه‌ای بخوانیم!
کاظم می‌گوید: می‌خواهم به منزل بروم و این علوفه را به منزل برسانم.
آنها می‌گویند: خیلی خوب، حالا بیا تا با هم فاتحه‌ای بخوانیم.
آنها از جلو و کاظم دنبال آنها به سوی امامزاده روانه می‌شوند، ابتدا به امامزاده نزدیک‌تر می‌شوند و فاتحه‌ای می‌خوانند و آنگاه به امامزاده بعدی می‌روند و داخل می‌شوند. آن دو نفر مشغول خواندن ذکرهایی می‌شوند که کاظم نمی‌فهمد، ناگهان کاظم متوجه میشود که در اطراف سقف امامزاده کلمات روشنی نوشته شده است و یکی از آن دو به او می‌گوید: چرا چیزی نمی‌خوانی؟ او جواب میدهد: من سواد ندارم، آن جوان می‌گوید: باید بخوانی، آنگاه دست به سینه کاظم می‌گذارد و فشار میدهد و می‌گوید: حالا بخوان. کاظم می‌گوید: چه بخوانم؟ آن آقا آیه‌ای را میخواند و می‌گوید: اینطور بخوان!
کاظم آیه را میخواند تا تمام میشود . بعد برمی‌گردد که به آن آقا حرفی بزند یا چیزی بپرسد که می‌بیند کسی همراهش نیست و خودش تنها در حرم ایستاده و ناگهان دچار حال خاصی میشود و بی‌هوش روی زمین می‌افتد.
هنگامی که به هوش می‌آید، احساس خستگی شدید میکند و به این فکر فرو می‌رود، که اینجا کجاست و او در این جا چه میکند؟
آنگاه از امامزاده بیرون می‌آید و بار علوفه و گندم را برمی‌دارد و روانه دهکده میشود ولی در میان راه متوجه میشود که چیزهایی را میخواند و سپس داستان آن دو جوان را به خاطر می‌آورد و خود را حافظ تمام قرآن می‌یابد.
دیدگاه علما و دانشمندان بزرگ درباره کربلایی کاظم
*مرحوم آیت الله سید محمد تقی خوانساری که از مراجع بزرگ روزگار خود بود و نماز باران او مشهور است، از کربلایی کاظم آزمون مفصلی گرفت و در نهایت از وی خواست تا سوره بقره را از آخر به اول به طور معکوس بخواند.
کربلایی کاظم از آخرین آیه: «لا یکلف الله نفساً...» آغاز و به طور معکوس شروع به تلاوت کرد که آیت الله خوانساری، پس از قرائت چند صفحه گفت: راستی که عجیب است، من شصت سال است که سوره مبارکه توحید را که چهار آیه است میخوانم، اما اگر اینک از من بخواهند تا آن را به عکس قرائت کنم بدون فکر و دقت و تامل، نخواهم توانست. اما این بنده خدا را بنگرید که چگونه و بدون درنگ و با سرعت و دقت و بدون غلط، سوره بقره را به عکس میخواند، راستی که کار او شگفت انگیز است.
*آیت الله حاج سیدهبةالدین شهرستانی که از بزرگان شیعه و از دانشمندان مشهور حوزه علمیه نجف بود، در سفرش به ایران و زیارت حضرت رضا(ع) با کربلایی کاظم دیدار کرد و از کار او غرق در شگفتی شد. در حالی که خود او نیز حافظ قرآن بود و با زحمت و صرف وقت و تلاش بسیار، قرآن را حفظ کرده و با تمرین بسیار می‌کوشید آن را فراموش نکند.
مرحوم شهرستانی او را به همراه خود به عراق برد و نشست‌های متعددی با شرکت حافظان قرآن از کشورهای عربی تشکیل داد و از آنها خواست تا کربلایی کاظم را بیازمایند و آنها نیز او را از نظر تلاوت، حفظ، معکوس خواندن و کشف آیات مورد نظر، بدون فوت وقت آزمودند و همگی از کار او شگفت زده شدند.
*کربلایی کاظم به محضر آیت الله بروجردی رفت و آن عالم گرانمایه، ضمن اینکه او را مورد تفقد قرار داد، چندین آیه و سوره از وی پرسید و کربلایی کاظم بی‌درنگ شروع به خواندن ادامه آیات کرد و آن قدر خواند که همه را به تعجب واداشت.
در آن هنگام، مرحوم آیت الله بروجردی آیه‌ای را تلاوت کرد که کربلایی کاظم گفت: آقا! اشتباه تلاوت کردید. هنگامی که قرآن را آوردند، دیدند او درست می‌گوید.
*آیت الله جعفر سبحانی که از علمای بزرگ و دانشمندان ممتاز قم است در مورد کربلایی کاظم می‌گوید:
عصر روزی وارد مدرسه فیضیه شدم دیدم حافظ قرآن، کنار باغچه مدرسه نشسته است و گروهی بر گرد او حلقه زده و از او قرآن می‌پرسند و او پاسخ میدهد.
من هم جلوتر رفتم و دو مورد از دو سوره «صافات» و «ص» از ایشان پرسیدم که با سرعت و دقت، از حفظ، پاسخ مناسب را داد، قرآن کوچکی از جیب در آوردم و از او خواستم تا آیه‌ای را که من میخوانم پیدا کند و او بی‌درنگ قرآن را گرفت و با یک قبضه گشود و گفت: بفرما! این آیه مورد نظر شما! وقتی نگاه کردم با شگفتی بسیار دیدم در همان صفحه است.
*شهید سید عبدالحسین واحدی از سران فدائیان اسلام با زحمت زیاد از چند سوره، کلماتی را به طوری کنار هم تنظیم کرده بود که وقتی در محضر جمعی از علما آنها را خواند هیچ یک از آنها احتمال نداده بودند که آن آیه از قرآن نباشد ولی کربلایی کاظم به او گفت: این کلمه را از فلان سوره و آن کلمه را از فلان سوره و تقریباً بیست کلمه را از بیست سوره، همه را یک به یک نام برد و قبل و بعد آن کلمه‌ها را از همان سوره‌ای که نام می‌برد تلاوت می‌کرد و گفت: چند واو هم از جیب برای اتصال کلمات بین آنها گذاشته‌ای! می‌خواهی مرا امتحان کنی.
مرحوم کربلایی کاظم ساروقی در روز عاشورای سال 1378 هجری قمری در قم وفات کرد و در قبرستان نو مدفون شد.
کتاب و کتابخوانی از منظر قرآن
دین مبین اسلام و کلام‌‌الله مجید برای مطالعه و کتابخوانی و کسب علم ارزش و اعتبار خاصی قائل شده است. اهمیت کتابخوانی در اسلام به‌قدری است که معجزة پیامبر اکرم (ص) از نوع کتاب است و در این کتاب مقدس هم اولین آیاتی که بر پیامبر (ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ کتاب، قلم، و علم توأم شده است. اهمیت کتاب و کتابخوانی و عظمت و شرافت کتاب در اسلام تا حدی است که خداوند متعال به قلم و به آنچه می‌نویسد، قسم یاد میکند. هدف این پژوهش، بررسی جایگاه، معنا، و مفهوم کتاب و کتابخوانی از منظر قرآن کریم، دین مبین اسلام، پیامبر اسلام(ص)، و ائمة اطهار(ع) است. همچنین نقش کتاب در هدایت، رستگاری، و پیشرفت علمی و فرهنگی انسانها و جامعة بشری مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. این مطالعه به روش کتابخانه‌ای و از طریق تحلیل محتوای کلام الله مجید، احادیث، و سایر متون موجود انجام گرفته است. قرآن کریم در مورد «کتاب» معانی اصطلاحی مختلفی را اطلاق کرده است: الف) کتب شرایع دین، ب) کتبی که اعمال بندگان را ثبت و ضبط میکند، و ج) کتبی که جزئیات نظام هستی و حوادث واقعه را ثبت و ضبط میکند. هم در قرآن و هم در روایات و گفتار بزرگان بر نقش سازندة کتاب و کتابخوانی در رشد و تعالی فکری و اجتماعی انسانها با تأکید فراوان اشاره شده است. به‌طوری‌که، در یک تقسیم‌بندی جالب، جوامع بشری را به دو قسمت جوامع دارای کتاب و جوامع بدون کتاب تقسیم میکند. همچنین، قرآن و روایات، کتاب و کتابخوانی را وسیله‌ای برای حفظ و سازماندهی و انتقال ذخایر فرهنگی و علمی به نسل‌های آینده دانسته بر تأثیرات معنوی و اخروی مطالعه و به میراث گذاشتن دانش برای آیندگان اشارات فراوان میکند. قرآن کریم، به سبب اینکه برای علم و دانش و کسب علم و تفکر در پدیده‌های جهان هستی اهمیت خاصی قائل شده است، به تبع آن، برای دانشمندان و علمای دین و دانش هم فضیلت و اعتبار خاصی قائل شده و ویژگی مهم علم و دانش را، دوام و ماندگاری منافع آن هم در این دنیا و هم در آخرت برای افراد دانسته است. به‌طوری‌که، در روایات و احادیث هم عالمان بر عابدان برتری دارند؛ چون منافع عبادت فقط شامل شخص عابد است ولی منافع علم هم شامل عالم و هم شامل سایر افراد می شود. به‌طوری¬که، در قرآن و اسلام، کتاب و کتابخوانی از جایگاهی بس عظیم برخوردار است. بررسی آماری محتوای کلام الله مجید نشان داد که واژة کتاب به اشکال مختلف 255 بار، واژة علم 582 بار، واژة قلم 2 بار، و واژة اقرأ 3 بار در قرآن تکرار شده است. در نتیجه مطالعه و کتابخوانی و تحصیل علم و دانش از فرایض بسیار مؤکد در دین مبین اسلام، قرآن کریم و احادیث و گفتار بزرگان دانش است. به همین سبب توجه به بسترسازی‌های لازم و ایجاد مراکز کتابخوانی و کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی و ترویج فرهنگ مطالعه از راه‌های مختلف لازم و ضروری است.
خیلی چیزها درباره کتاب و کتابخوانی
خیلی چیزها درباره کتاب و کتابخوانی
توانایی خواندن یکی از مهمترین مهارت‌های اساسی دنیای امروز است و مطالعه برای داشتن ارتباط با جامعه امروز ضروری است.
به گزارش ایسنا، دسترسی به اطلاعات به صورت آنلاین یا در کتابها و مجلات باعث میشود افراد اطلاعاتی در مورد جهان پیرامون خود کسب کنند تا بتوانند به راحتی با دیگر جوامع ارتباط برقرار کنند. البته مغز انسان نیز نیاز به پیشرفت مستمر دارد و خواندن، فعالیتی برای کمک به این پیشرفت است.
خواندن و مطالعه کمک میکند تا افراد تخیل فعال‌تری داشته باشند و این تخیل موجب سطح بالاتری از خلاقیت در جامعه میشود. کتاب خواندن حافظه و تمرکز را بهبود می‌بخشد و همچنین باعث کاهش استرس میشود. بزرگسالان و سالمندانی که وقت خود را با خواندن کتاب می‌گذرانند نشانه‌های کاهش شناختی کمتری دارند و در فعالیت‌های ذهنی بیشتر شرکت میکنند. کتابها سرگرمی ارزان‌قیمت آموزشی و ماشین زمان هم هستند.
مطالعه و خواندن فعالیت باارزشی است که موجب پیشرفت جامعه در زمینه‌های مختلف از جمله فناوری، اقتصادی و اجتماعی میشود، اما بسیاری از افراد این مهم را نادیده گرفته و وقت خود را صرف کتابخوانی و ارتقای خود و جامعه نمی‌کنند. کتاب منبع باارزشی از اطلاعات غنی بوده و خواندن کتاب موجب افزایش دانش و اطلاعات خواهد شد. کتاب به دلیل تاثیرات مثبت بر مغز موجب تحریک روحی و روانی شده و با فعالیت بیشتر از آلزایمر و دیگر مشکلات مغزی پیشگیری خواهد کرد.
با خواندن کتاب استرس را از خود دور خواهید کرد. این تاثیر بر مغز بیش از گوش کردن به موسیقی و یا پیاده‌روی است. حافظه نیز با خواندن کتاب و یادآوری شخصیت‌های داستان و رویدادها و دیگر موارد ارتقا می‌یابد. تصورات نیز با خواندن کتابهای تخیلی بهبود می‌یابند. از دیگر مزایای کتابخوانی می‌توان به پیشرفت مهارت‌های فکری، ساخت کلمات، بهبود مهارت‌های نگارشی و مهارت‌های ارتباطی اشاره کرد. البته با خواندن کتاب تمرکز افزایش یافته و این سرگرمی مفید، ارزان‌قیمت و محرک باعث بهبود سلامت شده و همدم همیشگی قبل از خواب برای آرامش بهتر خواهد بود. کتاب جهان دیگری را به ما می‌آموزد و موجب اجتماعی شدن افراد و بهبود خلاقیت با شیوه خود میشود. کتاب خوب اخلاقیات را افزایش داده و تاثیرات منفی جهان دیجیتال را ندارد. افراد را باهوش‌تر کرده و از تماشای فیلم به دلیل ایجاد تصورات خاص خواننده بهتر است.
کتابخوانی در ایران
عام‌ترین تعریف از سرانه مطالعه میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانه‌روز است. در این حالت میزان مطالعه همه افراد یک جامعه با هم جمع و سپس نتیجه بر تعداد افراد آن جامعه و تعداد روزهای درنظر گرفته‌شده تقسیم میشود. آمارهای مطالعه روزانه در ایران از ۲ تا ۷۹ دقیقه متغیر است. اما سرانه مطالعه در ایران بر اساس اطلاعات ارائه‌شده ۱۳ دقیقه است.
البته همیشه این شاخص در ارائه آمار استفاده نمی‌شود و به جای مدت زمان از تعداد کتابهای خوانده‌شده یا تعداد صفحات خوانده‌شده در طول روز نیز برای تعریف سرانه مطالعه استفاده میشود. البته اگر رتبه‌بندی نتایج بر اساس ارزیابی‌های خواندن کتاب در کشورها باشد جدول‌های نهایی ارائه‌شده توسط سازمان‌های معتبر متفاوت از عوامل عنوان‌شده در شاخص‌های ارزیابی خواهد بود. به همین دلیل در ارزیابی‌های مختلف حتی تعداد کتابخانه‌های دانشگاهی، کتابخانه‌های عمومی، مدارس، تعداد کتابها در کتابخانه‌ها و نیز آمار سال‌های تحصیلی، شرکت در کنفرانس‌ها، استفاده از رایانه و روزنامه‌ها نیز به لیست ارزیابی مطالعه و کتابخوانی کشورها افزوده میشود.
در بیشتر کشورهای توسعه‌نیافته به‌دلیل دستمزد بسیار پایین برای کارهای فرهنگی، نویسندگان و ناشران تمایلی به تولید کتاب ندارند. به همین علت نویسندگانی که کتابشان در کشور خودشان ماه‌ها و سال‌ها در کتابفروشیها می‌ماند هیچ انگیزه‌ای برای نوشتن کتاب بعدی ندارند و ناشرانی که به دلیل هزینه‌های بالای انتشار کتاب سود ناچیزی دریافت میکنند تمایلی به سرمایه‌گذاری در این زمینه ندارند. به هر حال درباره میزان مطالعه در ایران با توجه به تیراژ کتابها و... وضعیت بحرانی است. با اینکه رشد علمی در کشور در وضعیت مناسبی قرار دارد اما همه افراد جامعه مطالعه نمی‌کنند و سطح آگاهی‌های افراد با یکدیگر بسیار متفاوت است.
در واقع تعداد افراد کمی اهل مطالعه هستند و حتی بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان نیز جز کتاب درسی، مطالعه دیگری ندارند. نظام آموزشی نیز دانش‌آموزان را به مطالعه تشویق نمیکند و از سوی دیگر محصولات فرهنگی و کتاب جزو کالاهای لوکس به شمار رفته و در سبد خانوارها قرار ندارد. در این وضعیت کودک و نوجوان فقط برای رفع تکلیف و و از روی اجبار تکالیف درسی را انجام میدهد.
حقیقت غیرقابل انکار این است که جهان بدون کتاب نخواهد بود. کتابها منبع آموزشی در طول تاریخ بوده و هستند و بر اساس آمار ارائه‌شده حدود ۱۳۰ میلیون جلد کتاب در تاریخ بشریت منتشر شده است.
روز جهانی کتاب توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در ۲۳ آوریل ۱۹۹۵ ایجاد شد، اما این تاریخ در کشورهای مختلف زمان متفاوتی دارد.
شاخص کل فرهنگی جهان، تحقیق جهانی خود برای اندازه‌گیری میزان مطالعه مردم در سراسر جهان را بر اساس مطالعه هفتگی افراد در جوامع مختلف ارائه کرده است. البته موارد خوانده‌شده در این تحقیق هر چیزی از جمله اخبار آنلاین، ایمیل کاری، مجلات و کتابهای چاپ‌شده عنوان شده است. این تحقیق اطلاعات خاصی در مورد افراد مورد نظر مانند سن، سطح تحصیلات، جنسیت و یا تعداد افراد مورد بررسی را گزارش نمی‌دهد. نتایج به شرح ذیل است:
هندوستان
مردم هند هر هفته به طور متوسط ۱۰ ساعت و ۴۲ دقیقه وقت خود را با خواندن سپری میکنند. میزان خواندن پس از استقلال این کشور در سال ۱۹۴۷ بیش از ۶ برابر افزایش یافته که شاخصی برای افزایش علاقه به خواندن است. مردم هند کتابهای ادبی و یا هر کتاب دیگر، مجله و روزنامه مطالعه میکنند.
تایلند
در این تحقیق مشخص شد مطالعه هفته‌ای تایلندی‌ها به طور متوسط ۹ ساعت و ۲۴ دقیقه است. نظرسنجی‌های بیشتر نشان دادهاند که تقریبا ۸۸ درصد از مردم این کشور کتاب چاپی می‌خوانند و حدود ۲۸ دقیقه در روز وقت خود را صرف خواندن میکنند. البته این آمار نشان میدهد خواندن به صورت آنلاین در بین تایلندی‌ها بیشتر است.
چین
سومین کشور در این تحقیق چین با هشت ساعت زمان خواندن در هفته است. نرخ سواد در این کشور ۹۶.۴ درصد است که بالاتر از میانگین جهانی ۸۶.۳ درصدی است. شهروندان چینی ۱۱ دقیقه در روز را صرف خواندن روزنامه‌ها و مجلات میکنند.
بر اساس آمار، میزان مطالعه در کشورهای مختلف ( بر اساس ساعت) به ترتیب ذیل است:
۱- هند ۲-تایلند ۳-چین ۴-فیلیپین ۵-مصر ۶- جمهوری چک ۷-سوئد ۸-فرانسه ۹-مجارستان ۱۰-عربستان سعودی ۱۱-هنگ کنگ ۱۲-لهستان ۱۳-ونزوئلا ۱۴-افریقای جنوبی ۱۵-استرالیا ۱۶-اندونزی ۱۷-آرژانتین ۱۸- ترکیه ۱۹-اسپانیا ۲۰- کانادا ۲۱-آلمان ۲۲-ایالات متحده ۲۳- ایتالیا ۲۴-مکزیک ۲۵-انگلستان ۲۶-برزیل ۲۷- تایوان ۲۸- ژاپن ۲۹- کره
کشورهایی که بیشترین آمار انتشار کتاب را در جهان دارند
در این لیست از اطلاعات انجمن بین‌المللی ناشران (IPA) و اطلاعات سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) استفاده شده است. این آمار به طور خاص تعداد کتابهای کاغذی، کتابهای الکترونیکی و یا کتاب های صوتی منتشرشده را مشخص نمیکند.
بر اساس این آمار چین با ۴۴۴ هزار در مقام نخست، ایالات متحده با ۳۰۴ هزار و ۹۱۲ در مقام دوم، انگلستان با ۱۸۴ هزار در مقام سوم، روسیه با ۱۰۱ هزار و ۹۸۱ در مقام چهارم، آلمان با ۹۳ هزار و ۶۰۰ در جایگاه پنجم، هند با انتشار ۹۰ هزار در مقام ششم، ژاپن با انتشار ۸۲ هزار و ۵۸۹ در مقام هفتم و اسپانیا با انتشار ۷۶ هزار و ۴۳۴ در مقام هشتم قرار دارند.
بر اساس اطلاعات یونسکو بیشترین تعداد کتابهای منتشرشده سالانه مربوط به چین، ایالات متحده و انگلستان است.
این اطلاعات حاصل جمع‌آوری اطلاعات از ۱۲۳ کشور جهان بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۵ است و آخرین میزان مشخص‌شده نشر سالانه حدود ۲.۲ میلیون کتاب اعلام شده است. این آمار بر اساس کشورها در قاره‌های مختلف نیز ارائه شده است.
آسیا و خاورمیانه: چین مقام اول، روسیه مقام دوم و هند مقام سوم را دارد.
آمریکای شمالی و مرکزی: ایالات متحده مقام اول، مکزیک مقام دوم و کانادا مقام سوم را دارد.
آمریکای جنوبی: آرژانتین جایگاه اول، برزیل مقام دوم و کلمبیا مقام سوم را دارد.
اروپا: انگلستان مقام اول، آلمان جایگاه دوم و ایتالیا جایگاه سوم را دارد.
آفریقا: مصر مقام اول، افریقای جنوبی مقام دوم و نیجریه مقام سوم را دارد.
عادت‌های کتابخوانی در ۵ کشور جهان
ایتالیا: میزان افراد باسواد در ایتالیا بیش از ۹۹ درصد است، اما میزان کتاب خواندن آنان تقریبا کم است. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ تعداد خوانندگان کتاب در ایتالیا ۱.۶ درصد کاهش یافته به این معنی که ۱.۶ میلیون از مردم ایتالیا حداقل یک کتاب در هر سال می‌خوانند.
یکی از عوامل کاهش تعداد خوانندگان ایتالیایی ترجمه کتابهای نویسندگان انگلیسی و آمریکایی است. کتابهای ترجمه‌شده ۱۷.۹ درصد از کل کتابهای منتشرشده را نشان میدهد که ۶۰.۶ درصد این ترجمه‌ها در اصل به زبان انگلیسی است.
چین: میزان افراد باسواد در چین ۹۶.۴ درصد است و این میزان در ۳۰ سال گذشته به شدت افزایش یافته است.این میزان در سال ۱۹۹۰ فقط ۷۸ درصد بود. علت این افزایش حرکت مردمی چین نسبت به آمار منتشرشده پیشین یونسکو از میزان کتابخوانی این کشور است.
ایسلند: نرخ سوادآموزی در ایسلند ۹۹ درصد است و با توجه به جمعیت این کشور که۳۳۰ هزارنفر است تعداد زیادی از افراد ایسلندی کتابخوان هستند. بر اساس آمار منتشرشده در سال ۲۰۱۳، ۵۰ درصد از مردم ایسلند حداقل هشت کتاب در طول سال می‌خوانند و ۹۳ درصد این افراد حداقل در طول سال یک کتاب می‌خوانند. این آمار بالا به دلیل کمک‌های سخاوتمندانه دولتی به ناشران و نویسندگان خارجی برای ترجمه و سفر است. البته یک سنت قدیمی هدیه دادن کتاب برای تعطیلات نیز رواج دارد. در سال ۲۰۱۴ هر ایسلندی به طور متوسط ۲.۱ کتاب برای هدیه کریسمس خریداری کرد و ۱.۲ کتاب نیز به عنوان هدیه دریافت کرد. میزان کتابهای ایسلندی و ترجمه‌شده ۵۰.۵ است.
هند: در سال ۲۰۱۱ نرخ سواد بزرگسالان در هند ۷۴.۰۴ درصد بوده است. زبان ملی این کشور هندی است، اما طبق سرشماری سال ۲۰۰۱ بیش از یک میلیون از هندی‌ها به ۳۰ زبان مختلف و بیش از ۱۰ هزار نفر به ۱۲۲ زبان صحبت میکنند. کتابهای منشرشده در هند به تعداد زیادی از زبان‌های مختلف برای خوانندگان با زبان‌های متفاوت منتشر میشود. با این حال طبق نظرسنجی از ۳۰ کشور مردم هند بیشتر از افراد دیگر کشورها کتاب می‌خوانند و به طور متوسط افراد هندی بیش از ۱۰ ساعت در هفته مطالعه دارند.
مکزیک: نرخ سوادآموزی در مکزیک در سال ۲۰۱۳، ۹۳.۹۶ درصد بوده و این نرخ از سال ۱۹۸۰ به طور پیوسته افزایش یافته است. به طور متوسط بزرگسالان سالانه کمتر از ۲ کتاب می‌خوانند و این میزان در مقایسه با کشورهای دیگر کم است. کتابفروشیها در مکزیک کم و علاقه به خواندن به ویژه در مناطق دورتر کشور بسیار کمتر است. در یک نظرسنجی یونسکو در سال ۲۰۱۵ در ۱۰۸ کشور بر اساس میانگین تعداد کتابهای خوانده‌شده فردی، مکزیک در رتبه ۱۰۷ قرار گرفت. همان نظرسنجی نشان داد که ۴۸ درصد جوانان مکزیک هرگز مشتاق کتابخانه نیستند. بر خلاف تلاش‌های بسیاری که برای ایجاد علاقه به کتابخوانی صورت گرفته اما وضعیت اقتصادی این کشور و محبوبیت سایر رسانه‌ها (مانند تلویزیون) موجب کاهش میزان کتابخوانی شده است.
مزایای کتابهای الکترونیکی
فناوری کتاب الکترونیکی ناشران را قادر می‌سازد محتوا و قابلیت‌هایی را که در یک کتاب چاپی امکان‌پذیر نیست برای خواننده فراهم کنند. این موارد شامل توانایی کاربر برای دسترسی به ویدئو و صوت، افزایش اندازه تصاویر و فونت‌ها، جست‌وجوی تایپی کلمات کلیدی در یک نشریه یا جست‌وجو در فرهنگ لغت، افزودن نظرات و یادداشت‌ها به یک صفحه، پرش از صفحه‌ای به صفحه دیگر از طریق لینک در محتوا و دنبال کردن پیوندهای وب سایت‌های خارجی است.
با این روش خوانندگان قادرند کتابهای خود را فشرده‌سازی کرده و در واقع امکان ذخیره هزاران کتاب فراهم خواهد شد. البته خرید کتاب الکترونیکی با عنوان کتاب و نام نویسنده نیز بسیار راحت و آسان است.
معایب کتابهای الکترونیکی
یکی از مهمترین این عوامل نیاز کتابهای الکترونیکی به منبع تغذیه است.
از دیگر معایب این کتابها این است که همه عناوین کتابها به صورت الکترونیکی در دسترس نیستند.
این کتابها باید تحت نرم‌افزار مدیریت حقوق دیجیتالی (DRM) برای کنترل و دسترسی به کتاب باشند در نتیجه اشتراک‌گذاری این کتابها با دیگران محدودیت دارد.
چون این فناوری تقریبا جدید است، فرمت های فایل کتاب و قابلیت‌های آن نیز در حال تحول هستند.
چرا کتابهای کاغذی بهتر هستند؟
جست‌وجوی کتاب در کتابخانه‌ها تجربه بهتری برای افراد نسبت به جست‌وجوی کتاب به صورت آنلاین ایجاد میکند.
دسترسی به صفحات مختلف کتاب کاغذی بسیار راحت‌تر از کتاب الکترونیکی بوده و پرش صفحه در این کتابها نداریم و به راحتی خط خود را در هنگام خواندن پیدا میکنیم.
در کتابهای کاغذی امکان لمس واقعی کتاب در دست ایجاد میشود که بازخوردی بیش از کتاب الکترونیکی بر خواننده دارد و خواننده با دیدن مکان قرارگیری کلمات در صفحات تمرکز بیشتری نسبت به کتابهای الکترونیکی خواهد داشت و مطالب بهتر و بیشتر در حافظه افراد باقی خواهند ماند.
در کتابهای کاغذی نیز مانند کتابهای الکترونیکی امکان نت‌نویسی با استفاده از برگه‌های مخصوص و یا برجسته کردن مطلب موردنظر وجود دارد.
کتاب چاپی در مقایسه با کتابهای الکترونیکی تاثیر بدی بر روی چشم ندارند.
قیمت کتاب چاپی نیز در مقایسه با کتاب الکترونیکی کمتر بوده و به‌صرفه‌تر است.
افراد کتابهای کاغذی خود را به راحتی به دیگران امانت میدهند.
پیداکردن این کتابها نیز در قفسه کتاب منزل بسیار راحت‌تر از یافتن کتابهای الکتریکی است.
چرا بیشتر افراد کتاب چاپی را به کتاب الکترونیکی ترجیح میدهند؟
تحقیق Pew در سال ۲۰۱۶ نشان داد که بیش از ۷۵ درصد افراد ۱۸ تا ۲۴ ساله در سال ۲۰۱۵ کتاب کاغذی خوانده‌اند و ۶۶ درصد از افراد با سنین ۶ تا ۱۷ کتاب چاپی را به کتاب الکترونیکی ترجیح دادهاند.
بر اساس این آمار کتابهای چاپی هنوز اساس کتابخوانی افراد هستند.
بسیاری از دانشجویان اعلام کرده‌اند که با مطالعه کتابهای کاغذی بهتر تمرکز میکنند. کتاب کاغذی خوب می‌تواند سلامت، شادی و هوش را نیز افزایش دهد. طبق گزارش دانشگاه کالیفرنیا و برکلی خواندن مداوم کتاب برای کودکان موجب افزایش قدرت مغزی در آنان خواهد شد. تحقیقات نشان میدهد خواندن یک کتاب خوب می‌تواند استرس را کاهش دهد. خواندن کتاب کاغذی پیش از خواب موجب خواب آرام شده و به خوابیدن بهتر کمک میکند، اما خواندن کتاب بر روی صفحه گوشی و یا تبلت و اقسام آنها تاثیری برعکس بر روند خواب خواهد داشت.
روش‌هایی برای بهبود کتابخوانی
همانطور که می‌دانید بسیاری از عادت‌های ما در کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرند، پس برای بهبود وضعیت کتابخوانی باید کودکان و دانش‌آموزان را به خواندن کتاب تشویق کنیم. در ذیل چند روش کارآمد برای این موضوع ارائه شده است:
- خواندن: خواندن به نظر ساده است، اما باید از کودک و نوجوان خود بخواهیم برای ارتباط بیشتر با دیگران کتاب بخواند.
-اتاق کودکان را با کتاب پر کنید: کودکانی که با کتابهایی که در اطرافشان وجود دارد رشد میکنند یاد می‌گیرند که کتاب بهترین دوست آنان بوده و با جست‌وجو در کتابها ماجراجویی و یادگیری خود را ارتقا می‌بخشند.
- الگویی برای کودکان خود باشید: اجازه دهید آنان شما را در حین مطالعه کتاب ببینند تا دریابند که چقدر شما از خواندن کتابها و مجلات لذت می‌برید و سپس تجربه خواندن خود را با همکاران، دوستان و دانش‌آموزان به اشتراک بگذارید. به آنها بگویید که چه چیزی خوانده و چه چیزی از این متون آموخته‌اید و چه توصیه‌ای برای آنان دارید.
-دانش‌آموزان را تشویق کنید کتابهای جدیدی برای خود فراهم کنند: کودکانی که کتابهای جدید برای خود پیدا میکنند احساس استقلال بیشتری دارند و بیشتر به خواندن کتاب علاقه‌مند می‌شوند.
-از دانش‌آموزان و کودکان بخواهید که دسته‌جمعی کتاب بخوانند: ایجاد کلوب‌های کتاب، گروه‌های خواندن و محافل ادبی به حس تعامل دانش‌آموزان کمک می کند. این امر تا حد زیادی درک آنها را افزایش داده و تحصیل را در کلاس درس بسیار لذت‌بخش‌تر میکند.
-گردش کتاب ایجاد کنید: از کتابخانه محلی، کتابخانه دانشگاه یا کتابفروشی بازدید کنید. البته موضوع چک کردن و یا خرید کتاب نیست بلکه مشاهده هزاران کتاب است.
- به کتابهای صوتی گوش دهید: گوش دادن به کتاب صوتی و بازی‌های کوتاه در مورد کتاب به افزایش مهارت‌های رمزگشایی و روانی کلام کمک خواهد کرد. با این روش واژگان بیشتری ارائه شده و راهبردهای درک مطلب و لذت بردن از داستان‌ها یا جمع‌آوری اطلاعات افزایش می‌یابد.
-نویسندگان را دعوت کنید: بچه‌ها تحت تاثیر صحبت‌های نویسنده قرار خواهند گرفت و احساس آنان در خواندن و نوشتن با صحبت با نویسنده ارتقا می‌یابد.
-خلاقیت را تشویق کنید: داستان نباید خاتمه داشته باشد و بچه‌ها باید خلاقانه از آنچه خوانده‌اند لذت ببرند. دانش‌آموزان باید فرصتی برای بیان افکار خلاقانه خود با کتابهایی که می‌خوانند بیابند، فکر کنند و صحنه‌هایی از داستان را بر اساس افکار خود بیافرینند.
- مکانی امن و راحت برای خواندن فراهم کنید: فضای ایمن و راحت موجب تشویق خوانندگان خواهد شد. صندلی راحت و روشنایی مناسب از عوامل ایجاد راحتی هنگام کتاب خواندن هستند.
منابع:
فواید کتابخوانی
در ادامه‌ی مقاله، چند مورد دیگر از فواید کتاب و کتابخوانی را با هم مرور میکنیم.
۱. افزایش آرامش و کاهش استرس
اگر در زندگی روزمره استرس زیادی را تجربه می‌کنید، کتاب بخوانید. تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۰۹ در دانشگاه ساسکس (Sussex) نشان داد که مطالعه کردن، مؤثرترین روش برای مقابله با استرس است. کتاب خواندن حتی از فعالیت‌های محبوبی مانند گوش دادن به موسیقی، لذت بردن از یک فنجان چای یا قهوه و قدم زدن، در حفظ آرامش هنگام مواجهه با مشکلات و مقابله با استرس بسیار مؤثرتر است.
نتایج این تحقیقات با ارزیابی ضربان قلب و تنش‌های عضلانی مورد بررسی قرار گرفته بود. شرکت‌کنندگان در این پروژه‌ی تحقیقاتی تنها ۶ دقیقه بعد از شروع به خواندن و ورق زدن کتاب، آرامش را احساس می‌کردند.
یکی از محققان این پروژه، دکتر دیوید لویس (David Lewis) در گفتوگو با تلگراف اعلام کرد:
«فرقی نمیکند که چه کتابی را برای خواندن انتخاب کنید، زمانی که غرق در ماجرا و موضوع کتاب می‌شوید، از دنیای نگرانی‌ها و استرس‌های روزمره فاصله می‌گیرید و زمانی را برای کشف تخیلات و دنیای نویسنده صرف می‌کنید.»
فرقی نمیکند که چقدر یا چرا استرس دارید. غرق شدن در دنیای یک کتاب خوب، حال و هوای شما را عوض میکند. یک رمان خوب شما را به دنیای دیگری می‌برد و یک مقاله‌ی درگیرکننده و جذاب، حواس شما را از مشکلات و ناراحتی‌های فعلی‌تان پرت میکند و موجب آرامش میشود.
۲. تقویت ذهن و حفاظت از آن
طبق تحقیقاتی که در مجله‌ی آنلاین نورولوژی (Neurology) منتشر شده است، خواندن کتاب در تمام طول عمر باعث میشود که مغز در سنین پیری، توانایی خود را حفظ کند. این تحقیق روی ۲۹۴ شرکت‌کننده‌ای صورت گرفته بود که همگی در میانگین سنی ۸۹ سال از دنیا رفتند. نتایج تحقیقات ثابت کرد روند کاهش قدرت حافظه‌ی کسانی که در طول عمر خود فعالیت‌های تحریک‌کننده‌ی ذهن مثل کتاب خواندن را به‌طور مرتب انجام می‌دادند، بسیار کمتر از کسانی است که چنین فعالیت‌هایی را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود نگنجانده بودند.
همچنین این تحقیقات نشان داد کسانی که در طول زندگی خود فعالیت ذهنی داشتند، ۳۲ درصد کمتر از دیگران با مشکلات ذهنی در دوران پیری مواجه می‌شوند. سرعت کاهش توانایی مغز و حافظه در کسانی که فعالیت ذهنی ندارند، ۴۸ درصد بیشتر است.
یکی از محققان این پروژه به نام رابرت ویلسون (Robert. S. Wilson) از مرکز پزشکی دانشگاه راش (Rush University) شیکاگو در مطلبی عنوان کرد:
«تحقیقات ما نشان داده است که به‌کار گرفتن مغز از طریق فعالیت‌های ذهنی در تمام طول زندگی از کودکی تا دوران پیری، برای سلامت مغز در دوران پیری بسیار ضروری است. با توجه به این مطلب، ما نباید تأثیر کارهای روزمره مثل خواندن و نوشتن را بر خود، فرزندان و والدین‌مان، نادیده بگیریم.»
۳. تحریک ذهنی و پیشگیری از آلزایمر
تحقیقات نشان داده است که تحریک ذهن و فعال نگه داشتن آن با تکنیک های تقویت حافظه، روند ابتلا به آلزایمر و زوال عقل در سنین بالا را کند میکند یا حتی از آن پیشگیری میکند. فعال نگه‌داشتن مغز مانع کاهش قدرت آن میشود. مغز هم مثل سایر عضلات بدن برای اینکه سالم و قوی بماند نیاز به تمرین دارد. علاوه‌بر کتاب خواندن، درست کردن پازل، بازی‌های کامپیوتری و بازی‌های فکری مثل شطرنج، تأثیرات مثبت خود را در تحریک ذهن ثابت کرده‌اند.
طبق تحقیقات منتشرشده در مجله‌ی علمی PNAS در سال ۲۰۰۱، بزرگسالانی که فعالیت‌های درگیرکننده‌ی مغز مثل کتاب خواندن و حل معما انجام میدهند، کمتر به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوند. البته محققان، این رابطه را رابطه‌ی پیوستگی می‌دانند نه علت و معلول.
در توضیح این تحقیقات آمده است:
«این نتایج به این دلیل به‌دست آمده است که عدم فعالیت مغز یکی از عوامل ایجاد آلزایمر یا انعکاس تأثیرات پنهان این بیماری است.»
دکتر رابرت فریدلند (Robert P. Friedland) از محققان این پروژه در گزارش به USA Today اعلام کرده است:
«مغز هم عضوی مانند سایر اعضای بدن است و با توجه به استفاده‌ای که از آن میشود، پیر و فرسوده خواهد شد. همانطور که فعالیت‌های فیزیکی باعث قوی‌تر شدن قلب، عضلات و استخوان‌بندی میشود، فعالیت‌های ذهنی هم مغز را در برابر بیماری‌های مربوطه، مقاوم میکند.»
۴. داشتن خواب راحت
بسیاری از متخصصانِ اختلالات خواب، توصیه میکنند که یک برنامه‌ی روزانه برای کاهش استرس و آماده شدن برای خواب در نظر بگیریم و کتاب خواندن یکی از بهترین روش‌ها برای مقابله با اختلالات خواب است. لامپ‌های پرنور و نور ساطع‌شده از وسایل الکترونیکی این پیام را به مغز می‌فرستند که زمان بیداری است و موقع خواب فرا نرسیده است. بنابراین به جای خواندن پی‌دی‌اف در لپ‌تاپ، کتابی را زیر نور ملایم مطالعه کنید تا در کمتر از ۳۰ ثانیه به خواب بروید.
۵. افزایش همدلی
همدلی یا هم‌احساسی درک احساس و فهم تجربه‌ی حسی دیگران که با قراردادن خود در جایگاه آنها حاصل میشود. طبق تحقیقات منتشرشده در مجله‌ی PLOS ONE، غرق شدن در داستان‌ها و افسانه‌ها، می‌تواند همدلی و هم‌احساسی را در فرد تقویت کند. این تحقیقات در قالب دو آزمایش انجام گرفت و نتایج آن نشان داد کسانی که تحت تأثیر یک کتاب قرار گرفته بودند، همدلی بیشتری نسبت به دیگران احساس می‌کردند.
محققان این پروژه در گزارش‌های خود اعلام کردند:
«نتایج به‌دست آمده از دو مطالعه‌ی تجربی نشان داد که پس از یک هفته خواندن داستان‌های تخیلی نویسندگانی مانند آرتور کانن دویل (Arthur Conan Doyle) یا ژوزه ساراماگو (José Saramago)، مهارت‌های هم‌احساسی در افراد به شکل چشمگیری افزایش یافته است.
۶. مقابله با افسردگی با مطالعه‌ی کتابهای خودیاری
مطالعه‌ی کتابهای خودیاری یا Self-help می‌تواند نقش مؤثری در بهبود زندگی افراد داشته باشد. یک تحقیق در مجله‌ی PLOS ONE منتشر شده است که نشان میدهد خواندن کتابهای خودیاری یا کتاب‌درمانی، همراه با جلسات حمایتی که نحوه‌ی استفاده از کتابها را توضیح میدهد، پس از یک سال موجب کاهش سطح افسردگی میشود.
کریستوفر ویلیامز (Christopher Williams) از دانشگاه گلاسکو درمورد این تحقیقات به بی‌بی‌سی اعلام کرد:
«ما در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدیم که مطالعه‌ی چنین کتابهایی، تأثیرات بالینی قابل توجهی در روند بهبود افسردگی دارد و یافته‌های ما بسیار دلگرم‌کننده هستند. افسردگی باعث تضعیف انگیزه‌ی افراد میشود و این باور را ایجاد میکند که تغییر برای چنین افرادی غیرممکن است.»
کتابهای خودیاری حتی در موارد افسردگی‌های حاد هم میتوانند مفید واقع شوند. طبق بررسی‌های انجام‌شده توسط دانشگاه منچستر که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده است، افرادی که دچار افسردگی‌های شدید هستند به اندازه‌ی افرادی که افسردگی کمتری دارند، میتوانند از فواید مطالعه‌ی کتابهای خودیاری و وب‌سایت‌های تعاملی بهره‌مند شوند.
۷. افزایش آگاهی
هر چیزی که می‌خوانید، اطلاعات جدیدی به اندوخته‌های قبلی خود اضافه می‌کنید. این اطلاعات، هر چند کوچک، مطمئنا روزی به کارتان می‌آیند. هرچه دانش و آگاهی بیشتری داشته باشید، برای غلبه بر چالش‌های زندگی آماده‌تر خواهید بود.
خودتان را در شرایط سختی تصور کنید. فراموش نکنید هر چیزی که دارید از قبیل پول، کار و حتی سلامتی ممکن است روزی از دست‌تان برود، اما دانش و آگاهی و مهارت‌های شماست که همواره با شما می‌ماند.
۸. گسترش دایره‌ی لغات
این مورد هم در تناسب با موردی که پیش‌تر اشاره کردیم قرار دارد. هرچه بیشتر کتاب بخوانید با کلمات جدیدتر و بیشتری مواجه می‌شوید و ناخودآگاه از آنها بیشتر در مکالمات روزمره‌ی خود استفاده می‌کنید. داشتن فن بیان و بلاغت در گفتار، در زمینه‌های حرفه‌ای و شغلی کمک بسیار بزرگی به شما خواهد کرد. اینکه بدانید میتوانید در سطح بالا و با اعتماد به نفس بیشتری صحبت کنید، عزت نفس شما را افزایش میدهد.
در مسائل مربوط به شغل و حرفه‌تان هم اگر فردی اهل مطالعه و دارای فن بیان عالی باشید و درمورد موضوعات مختلف آگاهی نسبی داشته باشید، امکان ارتقای شغلی شما بیشتر و سریع‌تر فراهم میشود. در مقابل، کسانی که دامنه‌ی لغات محدودی دارند و اطلاعات کمی از پیشرفت‌های علمی و وقایع روز دارند، فرصت ارتقای شغلی را از خود می‌گیرند.
خواندن کتاب برای یادگیری بهتر زبان‌های جدید هم بسیار حیاتی و مهم است. زبان‌آموزی که با کلمات بیشتری در محتواهای مختلف درگیر باشد، دامنه‌ی لغات وسیع‌تری دارد و در خواندن و نوشتن فصیح‌تر است.
۹. تقویت حافظه
زمانی که کتابی را می‌خوانید، باید مجموعه‌ای از کاراکترها، پیش‌زمینه‌ی آنها، آمال و آرزوها، سرگذشت و اختلافات جزئی آنها را به خاطر بسپارید. همچنین تمام فاکتورهای فرعی را که بر روند داستان و کتاب تأثیرگذار هستند، باید در ذهن داشته باشید. همانطور که می‌بینید، برای اینکه بتوانید یک کتاب و داستان را دنبال کنید باید چیزهای زیادی را به خاطر بسپارید اما مغز یک عضو شگفت‌انگیز است و به راحتی این اطلاعات را حفظ میکند. نکته‌ی شگفت‌انگیزی که درمورد عملکرد مغز وجود دارد این است که هر بار که شما مطلب جدیدی را به ذهن می‌سپارید، مغز، سیناپس‌ها یا مسیرهای عصبی جدیدی می‌سازد و مسیرهای قبلی را تقویت میکند. این روند به تقویت حافظه‌ی کوتاه‌مدت و ثبات خلق و خو کمک میکند.
۱۰. تقویت مهارت تفکر تحلیلی
آیا تابه‌حال برای‌تان پیش آمده که یک داستان معمایی و مرموز خوانده باشید و پیش از تمام شدن کتاب، معمای داستان را حل کرده باشید؟ اگر این مورد را تجربه کرده‌اید به این معناست که توانسته‌اید با کنار هم گذاشتن اطلاعات و جزئیات موجود در داستان و دسته‌بندی آنها، تفکر انتقادی و تحلیلی را به‌کار بگیرید و معما را حل کنید.
این توانایی در تحلیل جزئیات برای نقد داستان هم به کارتان می‌آید. میتوانید مشخص کنید که آیا یک اثر به‌خوبی به رشته‌ی تحریر در آمده است؟ آیا شخصیت‌های داستان به‌دقت پرداخته شده‌اند؟ آیا خط کلی داستان، منطقی و درست پیش می‌رود؟ و سؤال‌هایی از این دست.
اگر فرصتی پیش بیاید تا درمورد یک کتاب با دیگران بحث و گفتوگو کنید، میتوانید به روشنی نظرات خود را بیان کنید چرا که برای درک بهتر تمام جنبه‌های درگیر در کتاب، زمان صرف کرده‌اید.
۱۱. افزایش تمرکز
ما روزانه با رسانه‌های زیادی روبه‌رو هستیم و اینترنت توجه ما را به هزاران جنبه‌ی مختلف جلب میکند. ما هر روز در آن واحد چندین کار را با هم انجام می‌دهیم. در یک بازه‌ی زمانی پنج دقیقه‌ای ممکن است هم کار خود را انجام بدهیم، هم ایمیل‌هایمان را چک کنیم، هم از طریق نرم‌افزارهای گوناگون با دو نفر دیگر همزمان چت کنیم. یک نگاه‌مان به توئیتر است و یک نگاه‌مان به نوتیفیکیشن اسمارت‌فون و در عین حال با همکاران خود هم تعامل داریم. این رفتار باعث افزایش استرس و کاهش بهره‌وریمی‌شود.
زمانی که کتاب می‌خوانید، تمام توجه شما معطوف داستان میشود، دنیای اطراف را فراموش می‌کنید و در جزئیات داستان غرق می‌شوید. برای اینکه اثرات شگفت‌آور مطالعه بر افزایش تمرکز را مشاهده کنید، هر روز قبل از شروع به کار، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کتاب بخوانید. مثلا در مسیر و زمانی که سوار مترو هستید تا به محل کار برسید، برای مطالعه وقت بگذارید. خواهید دید که با مطالعه، در محیط کار تمرکز بیشتری خواهید داشت.
۱۲. بهبود مهارت نوشتن
این مورد ارتباط مستقیمی با افزایش دامنه‌ی لغات دارد. خواندن آثار خوب و ارزشمند تأثیر چشمگیری بر توانایی نوشتن دارد. تجربه‌ی وزن کلام، روانی بیان و سبک نوشتاری نویسنده‌های مختلف، بر سبک نوشتن ما تأثیر می‌گذارد. همانطور که موسیقی‌دان‌ها بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و از هم تأثیر می‌پذیرند و نقاشان از تکنیکهای اساتید قبل از خود الگو می‌گیرند، نویسندگان هم با خواندن آثار دیگران، یاد می‌گیرند که چطور افکار خود را در قالب نثر به رشته‌ی تحریر درآورند.
۱۳. آرامش خاطر
علاوه‌بر اینکه خواندن کتاب خوب موجب آرامش فرد میشود، موضوعی که درمورد آن مطالعه می‌کنید هم می‌تواند آرامش خاطر را برای شما به ارمغان بیاورد. مثلا خواندن متن‌های معنوی می‌تواند فشار خون را کاهش بدهد و احساس آرامش را در فرد ایجاد کند. تحقیقات نشان داده است که کتابهایی با موضوع خودیاری، به بهبود کسانی که اختلالات خلقی و بیماری‌های روانی خفیف دارند کمک میکند.
۱۴. مطالعه، یک سرگرمی رایگان برای زندگی باکیفیت‌تر
بسیاری از ما دوست داریم خودمان کتاب بخریم، برای آن حاشیه‌نویسی کنیم و صفحات موردعلاقه‌‌ی خود را مشخص کنیم تا در مراجعات بعدی به آنها دسترسی داشته باشیم. اما این روزها خرید کتاب ممکن است بسیار گران تمام شود و ما نتوانیم تمام کتابهای مورد علاقه‌مان را بخریم. برای اینکه یک سرگرمی ارزان و حتی رایگان داشته باشید، به کتابخانه‌ی محله‌ی خود سر بزنید و از هزاران کتابی که در کتابخانه وجود دارد به رایگان یا با پرداخت هزینه‌ی بسیار اندکی استفاده کنید.
کتابخانه‌ها معمولا در هر موضوعی که فکر کنید کتاب دارند و از آنجایی که هر از چندگاهی کتاب جدید به مجموعه‌ی خود اضافه میکنند یا با سایر کتابخانه‌ها، کتاب مبادله میکنند، همیشه منابع جدید برای خواندن در اختیارتان قرار دارد.
اگر در نزدیکی شما کتابخانه نیست یا برای رفتن به کتابخانه به دلایل مختلف، مشکل دارید میتوانید از منبع وسیع کتابهای الکترونیکی استفاده کنید. این کتابها را میتوانید از طریق کتابخوان‌های الکترونیکی، تبلت یا حتی کامپیوتر مطالعه کنید. هزاران منبع رایگان در سراسر اینترنت وجود دارد که از آنها میتوانید کتابهای رایگان دانلود کنید.
هر سلیقه‌ای که داشته باشید، کتابی وجود دارد که توجه شما را جلب کند. با توجه به علاقه‌ی خود یک زمینه را انتخاب کنید و مطالعه را از آن شروع کنید؛ ادبیات کلاسیک، شعر، مجلات مد، بیوگرافی، کتابهای مذهبی، کتابهای خودیاری، ادبیات خیابانی، رمان‌های عاشقانه و هر موضوعی که توجه‌تان را جلب میکند.
شروع کنید، کتابی در دست بگیرید و دنیای جدیدی را تجربه کنید.
برگرفته از: lifehack huffingtonpost
کتابخوانی امری یست بدیهی
در مورد هر یک از این نکات، موارد زیر را در نظر بگیرید:
توانایی تندخواهی همیشه یک مزیت محسوب نمی‌شود
کلاسهای تندخوانی در سراسر جهان، به شرکت کنندگان خود این وعده را میدهند که میتوانند سریع تر و بهتر بخوانند. این حرف تا حد زیادی درست است. ما چشم های خود را به شیوه درست روی متن حرکت نمیدهیم. گاه یک جمله یا پاراگراف را چند بار میخوانیم و …
اما در کنار رفع این ایرادها، واقعیت این است که یادگیری تکنیکهای تندتر خواندن الزاماً مزیتی ایجاد نمیکند. شاید برای خواندن رمان یا روزنامه ها، تندخوانی مفید باشد، اما در مورد کتابهای آموزشی چنین نیست. بسیاری از کتابها را باید مثل آب، جرعه جرعه نوشید تا اثر آن مشخص و محسوس باشد.
ضمن اینکه یادگیری، اساساً برقراری ارتباط بین آموخته های جدید و دانسته های قبلی است و کسی که شتابزده کتاب میخواند، ممکن است کتاب را به شکل کامل بخواند و بفهمد، اما الزاماً کتاب را یاد نمیگیرد.
[ درس مرتبط: مهارت یادگیری ]
همیشه لازم نیست خواندن کتابی را که آغاز کرده اید به پایان ببرید
کمال گرا نباشید. ممکن است چند کتاب را ببینید و بگیرید و بخوانید و در نیمه راه رها کنید. ایراد از شما نیست. بلکه شاید کتاب مناسب و جذاب را پیدا نکرده اید. مطمئن باشید پس از مدتی که سلیقه کتابخوانی خود را بهتر بشناسید، این نوع کتابهای نصفه و نیمه، سهم کمتری را به خود اختصاص خواهند داد.
از وسایلی که حواس شما را پرت میکنند دور باشید
خیلی بدیهی به نظر میرسد. اما مهم است که قبل از شروع به خواندن کتاب، اینترنت و موبایل و تلویزیون از شما دور باشد. تماسهای مهم را قبل از کتابخوانی بگیرید. ایمیل های مهم را قبلاً چک کنید. وبگردی ها را انجام دهید و آنگاه، به سراغ مطالعه بروید.
مکان ثابت و مشخصی را برای مطالعه در نظر بگیرید
ترجیحاً مکان مشخصی را برای مطالعه در منزل یا محل کار در نظر بگیرید. مطالعه باید لذت بخش ترین فعالیت ما باشد.
برای مطالعه، لازم نیست شرایط «حبس در سلول انفرادی» را ایجاد کنید. بهتر است قبل از شروع به مطالعه، در کنار خود، چای یا هر نوشیدنی یا خوراکی دیگری را که مورد علاقه تان است، قرار دهید.
با این کار در ذهن شما، لحظات کتابخوانی با خاطره های خوب ثبت میشود.
فراموش نکنید که ما هم مانند هر موجود دیگری، به سادگی شرطی میشویم.
[ درس مرتبط: هنوز هم باید شرطی سازی را جدی بگیریم ]
تا حد امکان از فضاهای مینیمال فاصله بگیرید
یکی از ویژگی‌های عصر ما و نسل ما این است که به متن‌های کوتاه و مینیمالیستی (به معنای عام آن نه به معنای ادبی آن) علاقمند هستیم.
فیس بوک و توییتر و اینستاگرام و سایر شبکه های اجتماعی ما را عادت دادهاند که متن‌های کوتاه بخوانیم.
بسیاری از ما هم به تجربه آموخته‌ایم که جمله‌های طولانی در فیس بوک و اینستاگرام و سایر نرم‌افزارهای پیام‌رسان، شانس خوانده شدن و لایک شدن کمتری دارند.
اما واقعیت این است که جملات کوتاه، ممکن است به صورت لحظه ای احساس خوب ایجاد کنند یا الهام بخش باشند، اما هرگز اثر یک متن طولانی را ندارند.
برای ترویج عادت مطالعه، لازم است از فضاهای مینیمال کمی فاصله بگیریم. نه اینکه فیس بوک و توییتر و … را ترک کنیم. اما به خاطر داشته باشیم که عادت دائمی به خواندن متن های کوتاه، حوصله ما را در مطالعه متن های طولانی کاهش میدهند.
در مورد کتابهایی که می‌خوانید با دیگران صحبت کنید
یکی از لذتهایی که بسیاری از کتابخوان ها تجربه کرده اند، صحبت با دیگران در خصوص کتابهایی است که خوانده اند. این فرصت را از دست ندهید.
اگر فرصت محدودی دارید و نمی‌توانید با دیگران، بنشینید و سر حوصله صحبت کنید، شاید راه اندازی یک وبلاگ ایده خوبی باشد.
میتوانید پس از مطالعه هر کتاب، خلاصه کتاب یا نظرات خود را آنجا بنویسید. راه اندازی وبلاگ با استفاده از سرویسهایی مثل پرشین بلاگ یا بلاگ فا، کار دشواری نیست.
[ درس مرتبط: ایده هایی برای وبلاگ نویسی ]
به خاطر داشته باشید که سلیقه‌ی همه‌ی ما در کتاب خواندن یکسان نیست و نباید هم باشد
استفاده از نظر دیگران در کتاب خواندن خیلی خوب است؛ اما همیشه به یاد داشته باشیم که سلیقه انسانها در خواندن کتاب متفاوت است.
هیچ ایرادی ندارد اگر شخصی که او را بسیار قبول دارم، کتابی را توصیه کند و من پس از خواندن چند صفحه، احساس کنم که آن کتاب، کتاب من نیست. ما در نظام آموزشی خود طی ۱۲ تا ۲۰ سال، می آموزیم که مطالبی را بخوانیم که دیگران ما را به خواندن آنها مجبور کرده اند. دقت کنیم که در ادامه زندگی، این عادت ناپسند را ادامه ندهیم.
اگر میتوانید، با دوستان خود به صورت هماهنگ، یک کتاب مشخص را بخوانید و در مورد آن بحث کنید.
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) میتوانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت.
فهرست برخی از درس‌های مختص کاربران آزاد متمم:
فهرست درس‌های مختص کاربران آزاد متمم
فهرست برخی از درس‌های مختص کاربران ویژه متمم را نیز میتوانید در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درس‌های مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه و بررسی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
فهرستی از کتابهای خوب را همراه خود داشته باشید
اکثر کتابخوان های حرفه ای، لیستی از کتابهای خوب را در دفتر یادداشت یا تلفن همراه خود دارند و هر جا نامی از کتابی میشنوند، آنجا یادداشت میکنند تا در زمانی که فرصتی برای خرید کتاب یا مطالعه دست میدهد، «دست خالی» نباشند.
مراجعه به فهرست کتابهای مدیریتی و نیز فهرست کتابهای روانشناسی در متمم می‌تواند نقطه‌ی شروع خوبی باشد.
همیشه همراه خود یک کتاب داشته باشید
بسیاری از افراد کتابخوان، در یک ویژگی مشترک هستند. این افراد، به جای اینکه مقید باشند در ساعات خاصی از روز، جایی ببنشینند و کتاب بخوانند، همیشه همراه خود یک کتاب دارند تا در کوتاه ترین فرصتها، به خواندن آن بپردازند. شاید رها کردن بسیاری از لذتها و تفریحات و خواندن کتاب در یک ساعت مشخص در منزل یا محل کار، سخت و دشوار باشد، اما مطالعه کردن در زمانی که در مترو یا در یک سازمان بزرگ، به انتظار گذشت زمان نشسته ایم ساده تر و جذاب تر است.
بسیاری از ما، مطالعه را نه با هدف افزایش اطلاعات و دانسته ها و باز شدن افق دید، بلکه برای فرار از مشکلات و مسائل روزمره انتخاب میکنیم. زمانی که از دوست یا همسر یا مدیر خود دلگیر هستیم، گوشه ای مینشینیم و کتاب ورق میزنیم. شاید این کار در کوتاه مدت، مفید باشد اما در بلندمدت ما را شرطی میکند و ذهن ما عادت میکند که «کتاب»، «همراه لحظات تلخ زندگی» ماست.
کتاب دیجیتال بخوانید؛ اما خود را به کتابهای دیجیتال عادت ندهید
در پایان، پیشنهاد میشود خود را به خواندن کتابهای دیجیتال عادت ندهید. برای کسانی که عادت کتابخوانی دارند، کتاب دیجیتال یا مکتوب (هاردکپی) تفاوتی ندارد. اما برای کسانی که به تازگی خود را به کتابخوانی عادت میدهند، لمس کردن برگه های کاغذ، خط کشیدن زیر نوشته ها، دیدن نشانه میانه کتاب که مشخص میکند بخشی از کتاب خوانده شده، باز شدن شیرازه کتاب و جدا شدن برگه های آن (ناشی از بارها مرور یک کتاب)، همه و همه میتوانند احساس خوب ایجاد کنند. احساسی که ما را به خواندن کتابهای بیشتر ترغیب میکند…
آخرین توضیح: اگر حوصله کرده اید و متن را تا پایان خوانده اید، معلوم می شود که از هم اکنون، یک خواننده حرفه ای با حوصله هستید که میتوانید هر متن کم خاصیتی را هم بخوانید. به شما تبریک میگویم.
عنوان دومین مطلب آزمایشی من
این متن دومین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.
زکات علم، نشر آن است. هر وبلاگ می تواند پایگاهی برای نشر علم و دانش باشد. بهره برداری علمی از وبلاگ ها نقش بسزایی در تولید محتوای مفید فارسی در اینترنت خواهد داشت. انتشار جزوات و متون درسی، یافته های تحقیقی و مقالات علمی از جمله کاربردهای علمی قابل تصور برای ,بلاگ ها است.
همچنین وبلاگ نویسی یکی از موثرترین شیوه های نوین اطلاع رسانی است و در جهان کم نیستند وبلاگ هایی که با رسانه های رسمی خبری رقابت می کنند. در بعد کسب و کار نیز، روز به روز بر تعداد شرکت هایی که اطلاع رسانی محصولات، خدمات و رویدادهای خود را از طریق بلاگ انجام می دهند افزوده می شود.
عنوان اولین مطلب آزمایشی من
این متن اولین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.
مرد خردمند هنر پیشه را، عمر دو بایست در این روزگار، تا به یکی تجربه اندوختن، با دگری تجربه بردن به کار!
اگر همه ما تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهیم همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیم های درست تر، استفاده بهتری از وقت و عمر خود داشته باشند.
همچنین گاهی هدف از نوشتن ترویج نظرات و دیدگاه های شخصی نویسنده یا ابراز احساسات و عواطف اوست. برخی هم انتشار نظرات خود را فرصتی برای نقد و ارزیابی آن می دانند. البته بدیهی است کسانی که دیدگاه های خود را در قالب هنر بیان می کنند، تاثیر بیشتری بر محیط پیرامون خود می گذارند.